کتاب انسان در جستجوی معنا

کتاب انسان در جستجوی معنا (Man’s Search for Meaning) اثری از ویکتور فرانکل روان‌پزشک و عصب‌شناس اتریشی است و در سال ۱۹۴۶ در اتریش به چاپ رسیده است. این کتاب که روایت تجربیات او در زمان سهمناک اردوگاه کار اجباری نازی است به اهمیت معنای زندگی انسان در سخت‌ترین شرایط خواهد پرداخت و تلاش می‌کند تا نگرش جدید‌ش را در روان‌شناسی «لوگوتراپی» تبیین کند.

کتاب انسان در جستجوی معنا با ترجمه‌ی خوب شبنم سلطانپور توسط انتشارات آزرمیدخت منتشر و برای خرید در آیهان بوک ارائه شده است.

درباره کتاب انسان در جستجوی معنا

کتاب انسان در جستجوی معنا شرح زندگی‌نامه‌ای از ویکتور امیل فرانکل است که در آن سعی دارد تا از نظریه‌ی خود یعنی معنادرمانی یا لوگوتراپی دفاع کند. باور او این بود که پیدا کردن معنا و هدف در زندگی می‌تواند کلید خوشبختی و یا رفاه انسان باشد. او این نظریه را در شهر وین پایتخت اتریش، پیش از اتفاقات حزب نازی در آلمان نگاشت. از آن‌جایی که یهودی بود، به همراه همسر باردار، والدین و برادرش در سپتامبر ۱۹۴۲ توسط مقامات آلمان نازی دستگیر شد. آن‌ها از وین محبوبشان تبعید شده و به مدت سه سال در یک گتوی آلمانی به نام ترزینشتات در چکسلواکی منتقل شدند. این اردوگاه که یکی از بزرگ‌ترین اردوگاه‌های کار اجباری بود، در محله‌ی فقیرنشین اقلیت‌های یهودی قرار داشت و بیش از ۳۵ هزار نفر در آن به قتل رسیدند. جایی که فرانکل نیز در آن درگذشت. فرانکل و سایر اعضای خانواده‌اش بعداً به اردوگاه آشویتس در لهستان منتقل شدند و در آنجا همه‌ی آن‌ها به جز خود او درگذشتند. او از نظریه‌ی معنادرمانی برای تسلی دادن به خود و دیگر زندانیان استفاده کرد. نظریه‌ای که در شرایط سخت کاری و فشارهای روانی و اجتماعی بسیار بتواند معنای دوباره‌ای را به مردم برگرداند و به آن‌ها کمک کند تا بتوانند دوباره احساس رفاه کنند.

خرید کتاب انسان در جستجوی معنا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

امروزه در جهانی زندگی می‌کنیم که به دلیل اتفاقات گسترده‌ای که در آن ایجاد می‌شود، با سردرگمی دائمی همراهیم. همواره چیزها و اتفاقاتی ممکن است زندگی انسان را به مخاطره انداخته و او را از انجام کارهایی که گمان می‌کرد پیش از آن علتش را می‌داند باز می‌دارد. در این میان شاید با افسردگی و دلسردی مواجه شود و اگر عادت به زندگی خشک و ماشینی کند شاید دچار نوعی بی‌تفاوتی نیز شود. خواندن کتاب انسان در جستجوی معنا می‌تواند برای کسانی مناسب باشد که در زندگی به دنبال معنایی می‌گردند که با آن بتوانند از پس سخت‌ترین شرایط نیز بر بیایند. نوعی نحوه‌ی برخورد با محیط و طبیعت که می‌تواند طبیعت انسان‌ها را شکل دهد و در صورتی که معنای آن را دریافت، در هر کجای جهان که قرار گرفت می‌تواند زندگی کند و دچار بی‌تفاوتی نشود.

خلاصه کتاب انسان در جستجوی معنا

«گاهی تنها راه زنده ماندن، تسلیم شدن به مرگ است!» این یکی از جملات مشهور کتابی است که فرانکل در آن از تجربه‌ی خود در زندگی اردوگاه کار اجباری حکایت می‌کند. کتاب انسان در جستجوی معنا که اثری غیرداستانی است، همچون تکنیکی روان‌درمانی عمل کرده و شیوه‌ی معنادرمانی در این کتاب شرح و بسط داده می‌شود. او در این کتاب هرگز روایتی خطی از دوران حضورش در اردوگاه ارائه نمی‌کند و تمرکز اصلی‌اش آن است که به چگونگی مبارزات روزمره‌ی زندگی و تأثیر این مبارزات بر روان زندانیان در اردوگاه بپردازد.

هسته‌ی اصلی فلسفه‌ی یوکتور فرانکل این است که عمیق‌ترین آرزوی یک انسان یافتن معنایی در زندگی خود است و اگر بتواند آن را پیدا کند، می‌تواند از هر چیزی جان سالم به در ببرد. او به جای آنکه بپذیرد محکوم به فناست، تصمیم گرفت از فرصتی که می‌توانست در اردوگاه کار اجباری داشته باشد استفاده کند و با در آغوش گرفتن دردهای آن معنایی را برای زندگی‌اش پیدا کند. از نظر فرانکل با وجود آن‌که انسان در شرایط زندگی تحت تأثیر موقعیت‌ها و شرایطی است که در آن قرار می‌گیرد، اما در نهایت آزاد است که مسیر زندگی‌اش را انتخاب کند.

بیشتر بخش اول کتاب انسان در جستجوی معنا با عنوان «تجارب در یک اردوگاه کار اجباری»، به بررسی این می‌پردازد که چه اتفاقی برای زندانیان بی‌تفاوت افتاد و چگونه او توانست از آن دوری کند. بخش دوم کتاب «معنادرمانی به طور خلاصه» به توضیح بیشتر ایده‌های او در مورد منطق درمانی‌اش می‌پردازد. او توضیح می‌دهد که میل انسان به معنا می‌تواند از نظر وجودی از کار بیفتد که می‌تواند باعث تحریک عصب‌های نروژنیک شود. فرانکل می‌گوید که بر اساس مشاهداتش از زندانی‌ها، زندگی معمولی در سه مرحله‌ی ذهنی صورت می‌گیرد: «شوک» در چند روز اول پس از ورود، «بی‌تفاوتی» و «مرگ عاطفی» هنگامی که فرد به زندگی در اردوگاه عادت کرد و در نهایت «سرخوردگی» پس از آزادی.

بخش‌هایی از متن کتاب انسان در جستجوی معنا

با وجود اینکه ما در اردوگاه‌ کار اجباری محکوم به یک زندگی ذهنی و جسمی بدوی بودیم، امکان این بود که در ژرفای زندگی معنوی نیز غوطه‌ور شویم. شاید افراد حساسی که اغلب، ساختمان بدنی ظریفی داشتند و به زندگی روشنفکرانه پرباری عادت کرده بودند، بیشتر از دیگران رنج می‌بردند؛ اما کمتر از دیگران به زندگی باطنی آنها آسیب می‌رسید. آنها می‌توانستند از محیط وحشتناک به زندگی باطنی پربار خود و به آزادی معنوی بازگردند. تنها به همین دلیل است که می‌توان پی به این راز آشکار برد که اغلب دیده می‌شد عده‌ای از زندانیان ضعیف و ناتوان بهتر از کسانی که نیرومند بودند، در برابر زندگی اردوگاهی دوام می‌آوردند.