کتاب افسانه عادی بودن

درباره‌ی کتاب افسانه‌ عادی‌ بودن

زندگی بسیاری از انسان‌های این عصر به چرخه‌ای بی‌پایان می‌ماند: حدود 50 ساعت در هفته در مکانی سربسته و پر از استرس کار می‌کنید و در این امید به سر می‌برید که روزی ارتقا خواهید گرفت، عصرها به یک آپارتمان کم‌نور برمی‌گردید و برای رفع خستگی مشغول تماشای یک سریال یا فیلم می‌شوید و تا زمانی که به خواب بروید، در شبکه‌های اجتماعی پرسه می‌زنید؛ فقط برای اینکه نشخوارهای ذهنی خود را ساکت کنید و آن‌ها را نادیده بگیرید. دکتر گابور ماته (Gabor Maté) در کتاب افسانه عادی بودن (The Myth of Normal) استدلال می‌کند که این سبک زندگی طبیعی نیست. و همین نوع زیستن است که منجر به بیماری‌های روانی و جسمی می‌شود.

شاید فکر کنید که سبک زندگی بالا معمولی باشد؛ اما دکتر ماته معتقد است که سیستم قلبی – عروقی ما برای استرس شغلی ساخته نشده. همچنین انسان‌ها لازم دارند که در جمع زندگی کنند نه اینکه در آپارتمان‌هایی ساکن باشند که حتی همسایگان آن غریبه محسوب می‌شوند. زندگی بی‌عیب‌ونقصی هم که دیگران در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند، همان چیزی نیست که مردم در واقعیت با آن مواجه می‌شوند. آدم‌ها خیلی از چیزها را در زندگی‌ به‌ظاهر «عادی‌» خود نادیده می‌گیرند. و درست همان چیزها هستند که زندگی آن‌ها را با مشکل مواجه می‌کنند.

موضوع محوری کتاب افسانه عادی بودن این است که تروماها و آسیب‌هایی که به روان ما وارد می‌شود، اغلب به بیماری‌های جسمی و روانی مانند افسردگی، اضطراب، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های خودایمنی و… منجر می‌گردد. گابور ماته بر این باور است که اولین مشکل خود پزشکان هستند. علم پزشکی بیشتر بر دیدگاه بیولوژیکی تمرکز دارد؛ درحالیکه بسیاری از پزشکان می‌دانند که بعضی بیماری‌ها ماهیت روان‌تنی دارند و ممکن است شرایط روانی و اجتماعی انسان باعث به وجود آمدن این بیماری‌ها بشوند.

این دیدگاه در موقعیت‌هایی که پزشکی مدرن با شکست مواجه می‌شود، خیلی به کمک مردم می‌آید. آسیب‌های دوران کودکی، احساسات سرکوب‌شده و اضطراب‌های همیشگی در درازمدت ممکن است به بیماری‌هایی مزمن مانند سرطان، آسم و بیماری‌های خودایمنی بینجامند. افسانه‌ای که گابور ماته می‌خواهد از بین ببرد، رفتارهای ناشی از «مسمومیت‌های فرهنگ» است. چیزهایی از قبیل حرص برای به دست آوردن پول بیشتر یا جایگاه اجتماعی بالاتر. انسان دردها و ناراحتی‌های خود را در قالب بیماری‌های روحی و جسمی ابراز می‌کند. اما ماته می‌خواهد که خود را هرچه‌زودتر از این فرهنگ سمی نجات دهید و زندگی سالمی را آغاز کنید.

نام کتاب افسانه عادی بودن به سه نکته اشاره دارد. اولاً انسان‌ها اغلب فکر می‌کنند هر آن‌چه بیشتر مردم انجام می‌دهند، درست و به‌هنجار است. در بسیاری از موارد این فرض باطل است. ثانیاً تصور مردم این است که افراد بیمار (چه از نظر روانی و چه جسمی) غیرطبیعی هستند و بقیه عادی محسوب می‌شوند. درحالیکه‌ ممکن است طبیعی یا غیرطبیعی بودن دو سر طیف باشند و هیچ مرز مشخصی بینشان وجود نداشته باشد. ثالثاً افرادی که بیمار هستند،‌ غیرطبیعی نیستند؛ بلکه به شرایط غیرعادی پاسخی طبیعی داده‌اند.

در کتاب افسانه عادی بودن طیف گسترده‌ای از موضوعات مانند نژادپرستی و فقر، اعتیاد، سرمایه‌داری، زنان و زایمان، تروما، بیماری‌های خودایمنی و… پوشش داده شده است. شاید به نظر برسد که گابور ماته نیمه‌ی خالی لیوان را می‌بیند و امیدی به بهبود شرایط ندارد. اما او به خوانندگانش پیشنهاد می‌کند که به خودشان برگردند، زخم‌هایشان را درمان کنند و در شیوه‌ی زندگی‌شان تجدید نظر کنند. شاید با این روش‌ها بتوانند زندگی‌ای شادتر و طولانی‌تر داشته باشند.

جوایز و افتخارات کتاب افسانه‌ عادی‌ بودن

• کتاب پرفروش نیویورک تایمز
• نامزد جایزه‌ی گودریدز در بخش ناداستان (سال 2022)

نکوداشت‌های کتاب افسانه‌ عادی‌ بودن

• گابور ماته به ما نشان می‌دهد که چگونه سلامت روان و ارتباطات اجتماعی ما با سلامتی بدنمان ارتباط مستقیم دارد. کتاب افسانه عادی بودن بسیار جذاب و زیبا نوشته شده است. (بسل ون درکولک، نویسنده‌ی کتاب «رهایی از تروما»)
• کتابی دقیق، خلاقانه، منطقی، روشنفکرانه و دلسوزانه درباره‌ی اینکه ما چه کسی هستیم و ممکن است به چه کسی تبدیل شویم. (تارا وستوور، نویسنده‌ی کتاب «تحصیلکرده»)
• کتابی جذاب و گیرا. فراخوانی برای تغییر در روش زیستن، عشق ورزیدن، رفتار کردن و تفکر درباره‌ی یکدیگر. (ربکا سولنیت، نویسنده‌ی کتاب «نقشه‌هایی برای گم شدن»)
• کتابی قانع‌کننده که دیدگاه‌های شما را به چالش می‌کشد و از آنچه واقعاً در ذهن و بدن شما می‌گذرد، پرده برمی‌دارد. (شارون سالزبرگ، نویسنده‌ی کتاب «مهر اصیل»)
• کتابی که خوانندگان آن می‌توانند در لحظات بحرانی به آن پناه ببرند. (استر پرل، روان‌درمانگر و نویسنده‌ی کتاب «چرا برخی افراد با وجود خوشبختی خیانت می کنند»)

کتاب افسانه‌ عادی‌ بودن برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی کتاب افسانه عادی بودن را به همه‌ی پزشکان و روان‌شناسان توصیه می‌کنیم. گابریل ماته این کتاب را برای تمام کسانی نوشته که با بیماری‌های متعدد (چه جسمی و چه روانی) دست و پنجه نرم می‌کنند.

در بخشی از کتاب افسانه‌ عادی‌ بودن: تروما، بیماری و درمان در فرهنگ سمی می‌خوانیم

می‌شنوم آدم‌ها می‌گویند: «کودکی‌ام را به یاد ندارم. تمام آن آدم‌هایی که کلی داستان ترسناک از کودکی‌شان تعریف می‌کنند… چیزی نیست که یادم بیاید و بگویم برای فلان‌چیز است که امروز این‌طوری رفتار می‌کنم.» شاید شما هم در مقابل صفحه‌ای خالی قرار گرفته باشید: وقتی دارید داستان‌هایی را که در این کتاب درباره‌ی ناملایمات گذشته‌ی آدم‌ها مطرح شده است می‌خوانید، حتماً دچار چنین مشکلی شده‌اید.